Gdy w moim gabinecie pojawia się nastolatek_ka, jako powód zgłoszenia prawie zawsze pada „niska samoocena”. Choć najczęściej samo to stwierdzenie jest tylko kroplą w morzu innych problemów to zagadnienie niskiej samooceny jest jednym z najbardziej „gorących” tematów podczas pierwszych spotkań.

Niska samoocena czy to naprawdę problem?

Niektórzy martwią się, że praca z nastolatkami nad wysoką samooceną zaowocuje nadmierną koncentracją na sobie czy postawie narcystycznej. Tymczasem zdrowa samoocena to głębokie przekonanie o sobie „jestem w porządku taki_a jaki­_a jestem” niezbędne do prawidłowego rozwoju. Odpowiedź na pytanie „kim jestem?”, „jaka_i jestem?”, „na czym mi w życiu zależy?” są fundamentalne w tym okresie życia. Wyodrębnienie siebie spośród rodziny czy rówieśników nie jest procesem łatwym i jednorazowym a wymagającym ciągle i ciągle podważania już przyjętych schematów myślenia.

Ty – niepowtarzalnie wyjątkowy_a

Żeby zrozumieć siebie i swoje miejsce w świecie, nie można uciec od spraw fundamentalnych – od rodziny, z której pochodzimy. To, że dziedziczymy różne cechy po bliskich, a także że uczymy się sposobów reagowania od nich jest zupełnie zrozumiałe dla dorosłych. Nie zawsze za to znaczące dla młodzieży. Posiadanie swojej historii, ważnych wydarzeń, swojego w nich udziału buduje poczucie tożsamości. Przyglądanie się swojemu ciału, a także znajdowanie pozytywnych i trudnych cech charakteru w sobie pomaga wytworzyć obraz siebie.

Twoje prawdziwe Ja

„Który_a to prawdziwy_a JA?” – to pytanie ciągle i ciągle pojawia się w rozmowach z nastolatkami. „Czy jestem prawdziwy_a podczas spotkań z przyjaciółmi, a może z rodziną. Czy rezygnacja z marzeń jest w porządku? Czy lepiej iść do stajni z koleżankami czy samotnie na trening?”. Młodzi ludzie mają za zadanie wytworzyć swoje przekonania na różne tematy społeczne, sprawdzić co uważają o sobie i świecie i z jakimi zasadami i poglądami się zgadzają, a jakie są im obce. Skonfrontować to z rodziną i sprawdzić jak to jest mieć niezależne zdanie. Nie jest to proste zadanie.

Preferencje – czyli co lubisz, szanujesz, wyznajesz

Nie jest łatwo być „człowiekiem w budowie”, jak często mówią o sobie młodzi. Odkrywanie swoich preferencji, to co się lubi a czego nie, o czym marzy, albo jakie poglądy się wyznaje wydaje się bardzo proste dorosłym, jednak nie jest to sprawa oczywista dla młodzieży. Im lepiej znamy siebie, umiemy określić swoje granice, tym łatwiej poradzimy sobie z presją rówieśniczą. Tylko odkrywając siebie można pozostać sobą.

Twoje szczególne moce – poznaj je!  

Nie ma zdrowej samooceny bez pozytywnych doświadczeń radzenia sobie. Dlatego też budując pozytywny obraz siebie trzeba mieć możliwości regulacji emocji. Niestety nie uczą jej w szkole, a nie da się nauczyć jej od dorosłych, którzy często sami mają z tym kłopot. Wydaje się więc, że strategie związane z tolerowaniem dyskomfortu, rozumienia emocji, wdzięcznością czy współczuciem będą niezbędne do zbudowania pełnej, bezwarunkowej akceptacji.

Kiedy dowiedziałam się, że kolejna książka, którą będę miała możliwość zrecenzować, będzie o budowaniu samooceny, poważnie się przestraszyłam, że będzie to pozycja typu „bądź najlepszą wersją siebie, tylko mocno się postaraj”. Na szczęście „Jesteś kimś więcej, niż myślisz – dla nastolatków” Lisy Schab jest zdecydowanie tego odwrotnością. Autorka z głębokim zrozumieniem pokazuje czytelnikowi, że jest w porządku taki_a jaki_a jest, a także, co nie mniej ważne, że inni są tak samo w porządku. Liczne przykłady z życia młodych ludzi, różnorodne ćwiczenia i lekki, przyjemny ton książki sprawia, że staje się ona pozycją nie tylko dla nastolatków. Dla mnie – terapeutki – skarbnica pomysłów na ćwiczenia, a dla nauczycieli – inspiracja na godziny wychowawcze i długie, długie rozmowy o tym co naprawdę ważne.

Książka dostępna jest na stronie Gdańskiego Wydawnictwa Psychologicznego.

PS A na koniec niespodzianka! Dla 6 z Was mamy po egzemplarzu recenzowanej powyżej książki. Co należy zrobić, aby ją otrzymać? Wystarczy wysłać maila na adres [email protected] w tytule wpisując „Jesteś kimś więcej, niż myślisz – dla nastolatków”. Książki powędrują do osób, których maile przyjdą do nas jako 5, 10, 15, 20, 25 i 30. Do dzieła! ?

O autorce:

Marta Cieśla – psycholog, psychoterapeutka poznawczo-behawioralna, założycielka Centrum Wspierania Rozwoju ESPERI. W swojej pracy ceni metody o udowodnionej skuteczności, budowanie więzi i wiarę w nieograniczony potencjał człowieka. Wspiera dzieci i nastolatki w radzeniu sobie z lękiem, depresją, zaburzeniami odżywiania a także w minimalizowaniu wyzwań związanych z ADHD czy spektrum autyzmu. Równocześnie wspiera rodziców w rozwoju kompetencji wychowawczych i towarzyszy im w zmianach w procesie psychoterapii. Prowadzi ESPERI na warszawskim Mokotowie. Prywatnie zapalona podróżniczka z dziećmi w plecaku, mama trzech chłopców.

Artykuł powstał we współpracy z Gdańskim Wydawnictwem Psychologicznym.